Covid 19, 2019 yılında Vuhan'da ortaya çıkmış ve 2020 pandemisiyle tüm Dünya'yı etkisi altına almıştır. Solunum yollarında görülen bu virüs genellikle ateş, nefes darlığı ve öksürük semptomlarıyla ortaya çıkmaktadır. Hastalık etkisinin azalması, aşılamanın yaygınlaşması gibi nedenler ile yeni döneme geçilmiştir. Yeni karantina süresi, hastalığın yeni belirtileri, testi, test sonuçları ve aşılarına ilişkin detaylı bilgiler yazımızda.
Covid 19, Kasım 2019 'da ilk kez Çin'in Vuhan kentinde görülmüştür. 13 Ocak 2020 tarihinde ise coronavirüs olarak tanımlanmıştır. Solunum yollarında görülen virüsün en çok rastlanan belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Kısa sürede tüm Dünya'yı etkisi altına almıştır. 11 Mart'ta Türkiye'de ilk vaka tespit edilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 12 Mart 2020 tarihinde pandemi ilan edilmiştir.
Koronavirüsler, insanlarda ve hayvanlarda hastalığa neden olacak virüs çeşitleridir. MERS ( Orta Doğu Solunum Sendromu), SARS (Şiddetli Akut Solunum) gibi ciddi solunum yolu hastalıklarına yol açabilir.
"SAR-CoV-2 "virüsü Yeni Koronavirüs Hastalığına neden olmaktadır.
Hastalığın seyri, aşılama çalışmaları, etkisinin azalması, günlük yaşamı daha az etkilemesiyle artık Dünya ve ülkemizde yeni bir döneme geçiş yapılmıştır.
Günlük olarak yayınlanan Covid-19 tablosu artık haftalık olarak yayınlanmaya başlanmıştır. Bu durum vaka sayılarının azaldığını göstermektedir. Küresel anlamda da vaka sayılarında azalma yaşanmaktadır.
Yeni dönemde 9 Nisan 2022 itibariyle resmi gazetede yer alan kararla "Covid 19 Kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Normalleşme ve Alınacak Tedbirler" isimli 21/13 sayılı genelge yürürlükten kaldırılmıştır. Sağlık Bakanlığı ve Koronavirüs Bilim Kurulunca verilen tavsiyeler tedbirler devam edecektir.
Vakalar ve hastalık seyri ilkbahar aylarında azalsa da vakalar yeniden yükselişe geçmiştir. Bazı vakalarda belirti görülemeyebilmektedir. Covid 19 belirtilerinin genel olarak başlama semptomları ise ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli semptomlar ise zatürre, ağır solunum yetmezliği ve ölüme yol açabilir. Vakalardaki semptomlar yaygın, seyrek görülen ve ciddi semptomlar olarak değişiklik gösterir.
Yaygın görülen semptomlar:
Ateş
Yorgunluk
Öksürük
Boğaz ağrısı
Baş ağrısı
Ağrı ve sızı
Seyrek görülen semptomlar:
Tat alma kaybı
Koku duyusu kaybı
İştahsızlık
İshal
Gözde kızarıklık ve tahriş
Ciddi semptomlar:
Solunum güçlüğü
Bilinç kaybı
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı
Yeni dönemle artan varyantlar özellikle Omicron ve alt varyantlarında ise yaygın olarak; koku kaybı, kulak ağrısı, nefes darlığı, terleme görülmektedir.
Koronavirüsten korunmak ve hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla şunlara dikkat edilmelidir:
El temizliğine ve dezenfektasyonuna dikkat edilmelidir.
Eller ağız, burun ve gözle temas etmemelidir.
Hapşırma ve öksürme sırasında ağız ve burun mendille kapatılmalıdır.
Hastalarla doğrudan temas edilmemelidir.
Temaslının ya da hastanın aşı durumuna, hastalığı geçirip geçirmediğine göre karantina süresi değişir. Koronavirüsün yeni dönemiyle karantina sürelerinde değişiklikler olmuştur.
Yeni dönemde hafif semptomlar gösteren vakalarda:
Aşı durumuna bakılmadan: Semptomların başlamasından ya da PCR testinden itibaren 7 gün izolasyona alınır. 7 gün sonunda semptom göstermediği ya da ateşi olmayan kişiler yeniden PCR testi yaptırmadan izolasyon süreçleri biter. Kısmi risk faktörlerinden dolayı yaklaşık olarak 10 gün maske ve mesafeye dikkat etmeleri gerekir. Yüksek risk grubundaki kişilerde ise izolasyon süreci 10 gündür.
Yeni dönemde temaslı kişilerde:
Son 3 ay içerisinde hastalığı geçirmiş kişiler veya hatırlatma dozu olmuş kişiler: Temaslı olması halinde karantinaya alınmazlar. Yaklaşık 10 gün boyunca kendi semptomlarını gözlemleyerek maske ve mesafeye uymalılardır. Semptomlar görüldüğü durumda test yapılması gerekir.
Son 3 ay içerisinde hastalığı geçirmemiş, hatırlatma dozu olmamış ya da aşısız kişiler: 7 gün karantina süresi önerilir. Semptom gerçekleşmemesi durumunda test yapılmaksızın 7 gün sonra karantina süresi biter. Fakat semptom görülmesi durumunda PCR testi yapılmalıdır.
PCR testi, burun ve boğazdan, ucu pamuklu çubukla alınan örnekle hasta olup olmadığı gösterir.
Test sonucu verildikten yaklaşık 12 saat sonra çıkabilmektedir. Hastanenin yoğunluğuna bağlı olarak bu süre 1 ila 3 gün arasında değişir. Test sonucuna e-Nabız üzerinden ulaşılır.
Dilerseniz Bulut Klinik üzerinden evde PCR de yaptırabilirsiniz.
Yeni dönemde temaslı kişilerden eğer hastalık semptomları göstermiyorsa PCR testi istenmemektedir.
Antikor testi ise koldan kan alınmasıyla uygulanır. Alınan antikor hastanın önceden enfeksiyon geçirip geçirmediği hakkında bilgi verir.
e-Nabız sayfası üzerinden e-Devlet ile sisteme giriş yaparak sonucunuzu öğrenebilirsiniz. TC kimlik numaranız ve şifreniz ile de giriş yapabilirsiniz.
Aşı, hastalığa yakalanmadan önce vücudun bağışıklık kazanması için koruyucu tedavi yöntemidir. Aşıların belirli türleri vardır.
Hastalığa neden olmayan, bağışıklık içeren ve etkisiz halde virüs içeren aşılar inaktif aşılardır. Hastalığa neden olmayan, bağışıklık oluşturan ve zayıflatılmış virüs içeren aşılarsa canlı atenüe aşılardır. Tek başına güvenli, bağışıklık yanıtı oluşturan protein üretmek ve genetik olarak tasarlanmış RNA ve DNA parçalarını kullanan aşılar ise m-RNA ve DNA aşılarıdır.
Ülkemizde Covid-19 aşısı olarak, inaktif Covid-19 aşısı Sinovac, MRNA Covid-19 aşısı Biontech uygulanmaktadır.
Aşının genellikle yaygın olarak görülen etkileri ise şu şekildedir:
Ağrı, şişlik veya kızarma
Yorgunluk
Hafif ateş veya titreme
Baş ağrısı
Kas veya eklem ağrısı
Kusma
İshal
Yeni covid döneminde de 3.doz aşı ya da hatırlatma dozları için e-Nabız üzerinden aşıya uygun olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. MHRS ve e-Nabız üzerinden ya da ALO 182' yi arayarak aşı randevusu alabilirsiniz.
Kreşler, anaokulları, ilk ve orta öğretimde Covid-19 vakası dışında kalan öğrencilerde 7 gün boyunca 2 kez semptom ve ateş kontrol edilecektir. Maske, mesafe ve hijyen koşullarına uyularak okula devam edilecektir.
Öğrencinin pozitif olduğu durumlarda 7 günlük karantina süreci uygulanacaktır.
