Bazı etkenlerden dolayı kalın bağırsakta divertikül denilen kesecikler oluşur. Genellikle belirti vermeyen bu keseciklerin iltihaplanması ile acil tedavi edilmesi gereken divertikülit hastalığı meydana gelebilir. Peki, divertükül neden olur? Nasıl tedavi edilir?
Divertikül, sindirim sisteminin iç kısmından dışarıya doğru balon şeklinde çıkan şişkin keseciklerdir. En fazla kalın bağırsağın alt bölümünde oluşur. Oluşan tek keseye divertikül, birden fazla sayıda keseye ise divertikülozis denir. Bazı nedenlerden dolayı bu keselerin iltihaplanmasına ise divertikülit denir. Kalın bağırsağın herhangi bir bölgesinde görülse de, sıklıkla rektuma yakın olan sigmoid kolon denilen bölgede oluşur. Önemli bir hastalık olan divertikül, hızlıca tedavi edilmedi gereken bir hastalıktır. Genellikle 40 yaş sonrası yetişkinlerde gelişir.
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle beraber, liften zengin besinlerin az tüketilmesi sonucu kalın bağırsakta bulunan dışkı sertleşir. Bu durumda dışkının rektuma doğru ilerlemesinde zorlanma ile kalın bağırsakta bulunan basıncın artmasına neden olarak divertikül gelişebilir.
Bazı etkenler divertikül oluşmasında rol oynayabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Kolonda birden fazla diverkül olmasına düvertiküler hastalık denir. Bu hastalık ile meydana gelen semptomlar ise şu şekilde sıralanabilir:
Hastalığın oluşmasını engelleyebilecek bazı uygulamalar şu şekilde sıralanabilir:
Düzenli egzersiz: Hareketli olmak kolon basıncını azaltarak kabızlığın önüne geçer. Önerilen günlük 30 dakika egzersiz yapılmasıdır.
Sağlıklı beslenmek: Çocukluk dönemi itibariyle bol lifli beslenme tarzına alışılmalıdır.
Bol su içmek: Gün içinde bol miktarda su içilmesi kabızlığı engeller.
Divertikül genellikle farklı bir rahatsızlığın kontrolünde teşhis edilebilir. Ancak divertikülit hastalığı semptomları ile kendini belli eder. Genellikle karın ağrısı ile hastalar hekime müracaat ederler. Doktor hastanın öyküsünü dinler ve fiziki bir muayene yapar. Gerekirse makattan da rektal muayene yapabilir. Rektal muayene ile ele kitle gelmesi, rektal kanama, rektumda ağrı ve hassasiyet tespit edilebilir. Bazı farklı hastalıklar divertikülit ile benzer belirtiler verebilir. Bunların bertaraf edilebilmesi için ek tetkikler yapılabilir. Yapılabilecek tetkiklerin bazıları ise şu şekilde sıralanabilir:
Ayrca, crohn ve ülseratif kolit hastalıklarını elemek için de akut dönemde kolonoskopi istenebilir. Bu yöntemde ucunda ışıklı bir kamera bulunan bir tüp ile kalın bağırsağa girilir. Çok şiddetli bir kanama olursa anjiyografi yapılarak kanamanın yeri tespit edilir.
Divertikülit tedavisi, semptomların şiddetine göre farklılık gösterir.
Bu durumda şiddetli bir atak geçirildiğinde ve başka sağlık problemleri de eşlik ettiğinde hastanın acilen hastaneye kaldırılması gerekir. Tedavide antibiyotikler, abdominal apse varsa boşaltılması ve ameliyat bulunur. Ameliyat 2 şekilde uygulanabilir:
Birincil bağırsak ezeksiyonu: Cerrah bağırsağın bir kısmını çıkarır ve sağlıklı kısımları tekrara birleştirir. Bu sayede normal bağırsak hareketleri sağlanır. Hastalığın durumuna göre kapalı veya açık ameliyat şeklinde yapılabilir.
Kolostomi ile bağırsak ezeksiyonu: Rektum ve kolonda aşırı iltihaplanma olması halinde kolostomi yapılır. Karından bir açıklık yapılarak kolon duvarının sağlıklı bölümüne bağlanır. Bu sayede atık kısım torbaya alınır. Enflamasyon azaldıktan sonra bağırsak yeniden bağlanabilir.
Divertikül tedavisi sonrası; bol su tüketilmeli, lifli gıdalar yenmeli, sigara bırakılmalı ve düzenli egzersiz yapılmalıdır. Divertilkülün kansere dönüşme gibi bir durumu yoktur. Ancak iltihap çoğalması bağırsak delinmesine neden olabilir. Bu durumda ameliyat gerektirir. Yani kolon kanseri divertikül ile farklı semptomlara ve olgulara sahiptir. Bu yüzden hastalığın erken tanı ve tedavisi çok önemlidir.
