Plörezı, halk arasında akciğerde su toplaması olarak bilinir. Akciğer zarının iltihaplanması sonucu oluşan rahatsızlık, birçok sebepten dolayı gelişebilir. Tedavisinde önemli olan nokta altta yatan nedeni bulup buna göre bir tedavi planı oluşturmaktır. Peki, plörezi belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Akciğerleri ve göğüs boşluğunu kaplayan iki katlı, ince zar tabakasına plevra denir. Bu zarların arasında ise ortalama 20 ml. kadar kaygan bir sıvı bulunur. Bu zar ve içinde bulunan sıvı, solunum esnasında akciğerlerin rahat hareket etmesini sağlar. Bazı akciğer rahatsızlıkları ve sistemik hastalıkların tutulumu neticesinde zarların arasındaki sıvı miktarında artış oluşabilir. Sıvı miktarındaki artma plevral efüzyon veya diğer adıyla plörezi olarak tanımlanır. Bu duruma halk arasında akciğerlerin su toplaması da denilir. Hastalık tedavi edilmediği zaman kalıcı sağlık sorunlarına yol açabilir. Ateş, soluk alırken batma hissi, nefes darlığı, öksürük, hıçkırık ve göğüs ağrısı gibi semptomlara sebep olabilir.
Plevra zarları arasında yer alan boşlukta sıvı artması olarak tanımlanabilecek akciğerde su toplanmasının sebepleri şu şekilde sıralanır:
Akciğer su toplanması belirtileri arasında en belirgin olanı göğüs kafesinin yan kısımlarında hissedilen şiddetli ağrıdır. Plevral boşluklarda fazla miktarda biriken sıvı arttıkça bir zaman sonra göğüs kafesine baskı yapar. Bu durum ise özellikle hareketli haldeyken kişiyi rahatsız eder. Bu belirtinin haricindeki semptomlar ise şu şekilde sıralanabilir:
Göğüs hastalıkları uzmanı, hastanın detyalı anamezini dinledikten sonra fiziki bir muayene yapar. Bu esnada doktor, hastanın normal ve ritmik bir biçimde soluk alıp vermesini isteyebilir. Genellikle plörezi durumunda solunum sesi duyulmaz. Fakat hekim gerekli bulursa teşhisin netleşmesi açısından bazı radyolojik testler isteyebilir. Çoğunlukla akciğer grafisi, teşhisin netleştirilmesinde yeterli olsa da bazı hastalar için bilgisayarlı tomografi de gerekebilir. Her iki görüntülemede de plörezi teşhisne ek olarak, akciğerde su topanmasına neden olan ana hastalık da teşhis edilebilir. Yanı sıra hekim, tanı için ultrasonografi de isteyebilir. Ultason ile görüntüleme sıvının anlık olarak yeri ve miktarı ile ilgili bilgi de verebilir. Muayene ve görüntülemelerin yanında doktor şu uygulamaları da isteyebilir:
Torasentez: Bu yöntemde doktor, göğüs bölgesinden enjektör ile göğüs duvarı ile akciğer zarı arasında bulunan sıvıdan örnek alır. Bu uygulama plörezi teşhisini netleştirmek amacı ile yapılabileceği gibi az miktarda sıvı birikmesine bağlı olarak yaşanan nefes darlığı probleminin giderilmesi için de yapılabilir. Bazı hastalarda torasentez işlemi yapılırken enjektörle alınan sıvının görünümü dahi teşhis için yeterli olabilir. Sıvı bakteriyoloji laboratuvarında incelenir.
Biyopsi: Diğer yöntemlerle plörezi etkeni belirlenememişse hekim kapalı veya açık plevra biyopsisi yapılmasını isteyebilir. Bu işlem için doktor, özel bir iğne ile plevra boşluğundaki akciğer zarından biyopsi yapılması için doku örneği alır. Nadiren uygulanan açık plevra biyopsisinde ise genel anestezi verilen hastadan göğüs duvarı üzerinden küçük bir kesi yapılarak endoskopik yöntemlerle doku alınır. Her iki uygulamada da alınan doku örneği patoloji laboratuvarında incelenir.
Doktorun teşhisi netleştirmesi ile akciğerde su toplanmasına sebep olan hastalık da saptanır. Akciğerde su toplaması tedavisi, altta yatan etkene bağlı olarak değişiklik gösterir. Hastalığa neden olan etken bakteriyel enfeksiyonlarsa antibiyotik tedavisi ve belirtilerin hafifletilmesine yönelik olarak antienflamatuar ilaçlar reçete edilir. Hastalığa sebep olan tüberküloz ise uzun dönem süren antibiyotik tedavisi verilir. Kalp yetmezliğinde idrar söktürücü ilaçlar öne çıkarken akciğer ve akciğer zarı kanseri gibi hastalıkların olması halinde tedaviye multidisipliner yaklaşılarak onkoloji ile beraber çalışılır.
Mezotelioma ya da farklı bir deyişle plevra kanseri saptandığı vakalarda cerrahi operasyon ile akciğerinin dış kısmındaki sıvı üretimini üstlenen doku alınır. Bazı hastalarda drenaj yapılarak plevrada biriken sıvı bir tüpe boşaltılabilir. Fazla sıvının boşaltılması sonrası tekrar sıvı birikimini engellemek adına hastanın göğüs boşluğuna ilaç veya hastanın kendi kanı enjekte edilerek katmanlar kapatılır.
Akciğerde su toplaması tedavisi ne kadar sürer? sorusunun cevabı ise su toplamasına neden olan durumun tehlike durumuna göre değişiklik göstermektedir. İlaç tedavisi birkaç gün sürerken, cerrahi müdahale durumunda bu süre uzayabilmektedir.
Birçok hastalıkta olduğu gibi plörezi rahatsızlığının da erken teşhis edilmesi, hastalığın başarılı bir şekilde tedavi edilmesi için çok önemlidir. Akciğerde su toplanmasını çoğunlukla farklı bir hastalık tetiklediği için plörezi kendi başına ölümcül bir durum değildir.
Plörezi öldürür mü? sorusunun cevabı hastalığın kaynaklandığına sebebe bağlı olarak farklılık gösterir. Akciğer kanserinin plevral boşluğa sıçrayarak plörezinin tek ve en ciddi direkt öldürücü etkisidir. Bunun haricinde tüberküloz ve enfeksiyon sebebi ile olan plörezi gelişimi ilaç tedavisi ile akciğerdeki sıvı oluşumu kolayca dengeler.
