Bademciklerin birinin veya her ikisinin iltihaplanmasına tonsilit denir. Sıklıkla virüslerin neden olduğu bademcik iltihabı, bazen de bakterilerden kaynaklıdır. Genellikle okul çağındaki çocuklarda meydana gelen bulaşıcı bir hasatlıktır. Peki, tonsilit belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Detaylar yazımızda.
Tıp dilinde bademciklere tonsil denir. Boğazın iki yanında da yer alan bademcikler vücuda girerek isteyen bakteri ve virüsleri tutarak savunma mekanizmasına katkı sağlar. Sık sık geçirilen enfeksiyonlardan sonra bademciklerin iltihaplanmasına ise tonsilit denir. Bademcil iltihabı geçirilme süresine ve oluşma türüne göre akut, subakut ve kronik olmak üzere 3 türdür.
Akut Bademcik İltihabı: Ani başlayan ve 3-4 günden en fazla 2 haftaya kadar sürebilen bademcik iltihaplanmasıdır. Genellikle bakteri kaynaklı olan bu tür antibiyotik ile tedavi edilebilir. Ancak viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa ağrı kesiciler, vitamin ve spreyler ile destek bir tedavi verilir.
Subakut Bademcik İltihabı: Bademcik iltihabının 1-3 ay aralığında devam etmesi durumudur. Bu şekilde uzun süren enfeksiyonlar sıklıkla virüs kaynaklıdır. Tedavisi için yine destek tedavili yöntemler uygulanır.
Kronik Bademcik İltihabı: Bademcik iltihabının bir yıl içinde 7 kere, 2 yıl içinde her yıl içinde 5 kere veya 3 yıl içinde her yıl içinde 3 kere olması kronik hal aldığı anlamına gelir. Kronik süreçli olan bu tür akut atakları bulunur. Bu ataklar da aynı tedavi uygulanır. Yine enfeksiyonun kaynağına göre tedavi süreci planlanır.
Genel olarak görülen bademcik iltihabı belirtileri şu şekildedir:
Vücuda ağız yoluyla giren bakteri ve virüslere karşı savunma sağlayan organlar bademciklerdir. Bazı zamanlar bakteri ve virüsler enfeksiyonarı da bademciklere taşır ve hastalığa neden olur. Bu durum bademciklerin iltihaplanmasına yol açar. Şayet bakteri kaynaklı bir iltihaplanma varsa, genellikle beta mikrobu denilen streptokok bakterisinden dolayı oluşur. Eğer virüs kaynaklı bir bademcik iltihabı teşhisi varsa, bu da sıklıkla epstein-barr, adenovirüs veya CMW gibi virüslerden dolayı gelişir.
Özellikle okul dönemindeki çocuklarda bademcik iltihabı sıkça oluşur ve kalabalık ortamlarda daha hızlı yayılır. Genellikle temas halinde park ve okul gibi yerlerde oynayan çocuklar arasında çabuk bir şekilde bulaşabilir.
Bademcik iltihabının teşhisi için doktor ilk olarak hastaya fiziki bir muayene yaparak kulak burun ve boğazını inceler. Daha sonra tıbbi hikayesini alır. Genellikle bunlar teşhis için yeterlidir. Ancak enfeksiyonun viral mi, yoksa bakteri kaynaklı mı olduğunu netleştirmek adına bazı testler yapılır. Bu testler streptokok hızlı antijen testi ve boğazdan sürüntü yolu ile alınan kültürdür. Test sonuçlarına göre ise uygun tedavi planı oluşturulur.
Bademcik iltihabı viral enfeksiyon kaynaklı ise antibiyotik reçete edilmez. Ancak ateş, ağrı gibi semptomların hafifletilmesi için ağrı kesici ve ateş düşürücüler ve boğaz spreyleri verilebilir. Bakteriyel enfeksiyonlarda ise antibiyotik, vitamin, ağrı kesici ve ateş düşürücüler reçete edilir. Bunun yanı sıra boğaz rahatlatıcı pastiller de verilebilir. Daha ağır vakalarda ise serum tedavisi uygulanabilir.
Bir yetişkinin veya çocuğun 1 yıl içinde 7 kere, 3 yılda her sene içinde 5 kere iltihap oluyorsa hekim bademcik operasyonu yapılmasına karar verebilir. Çünkü kronik bademcik iltihabı akut tedavilerle geçse bile tekrarladığı için vücuttaki diğer sistemlerde bozulmalara sebep olabilir. Bilhassa streptokok bakterisinden dolayı gelişen iltihaplanma; akut romatizmal ateşe yol açabilir. Bu hastalıkta böbrek yetmezliği, kalp ve kalp kapakçığı sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden cerrahi operasyon gerekli olabilir.
Bulaşıcı bir hastalıktır. İltihaba neden olan virüs ve bakterilerin hava yolu ile sağlıklı kişilere temasıyla bulaş olur. Havalandırmanın olmadığı, kalabalık yerlerde kolayca yayılabilmektedir.
Tedavi süresince evde yapılabilen uygulamalar şu şekildedir:
